फिस्टुला शस्त्रक्रियेनंतर परत होऊ शकतो का? जाणून घ्या तज्ञांकडून प्रतिबंधाचे महत्त्वाचे उपाय

कधी असा प्रश्न तुमच्या मनात आला आहे का? “फिस्टुला शस्त्रक्रियेनंतर परत होऊ शकतो का?” अनेक रुग्णांची हीच मोठी भीती असते. शस्त्रक्रियेनंतर आराम मिळाल्यानंतरही फिस्टुला परत होण्याची शक्यता काही वेळा असते. पण योग्य काळजी आणि तज्ञ डॉक्टरांचे मार्गदर्शन घेतल्यास ही समस्या टाळता येते.

फिस्टुला हा गुदद्वाराजवळ तयार होणारा एक असामान्य मार्ग (टनेल) असतो. यातून सतत पू किंवा स्त्राव बाहेर येत राहतो.

• हा आजार सुरुवातीला किरकोळ वाटतो, पण दुर्लक्ष केल्यास मोठ्या वेदना व संसर्ग होऊ शकतो.
• फिस्टुलासाठी शस्त्रक्रिया हा मुख्य उपचार मानला जातो.

काही वेळा शस्त्रक्रियेनंतरही फिस्टुला परत होऊ शकतो. त्यामागे काही कारणे अशी असतात:

• संक्रमण नीट बरे न होणे: शस्त्रक्रियेनंतर जागेवर इन्फेक्शन राहिल्यास टनेल पुन्हा तयार होऊ शकतो.
• जीवनशैलीतील चुका: चुकीचा आहार, बद्धकोष्ठता, पाणी कमी पिणे.
• डॉक्टरांच्या सूचना न पाळणे: औषधे, ड्रेसिंग किंवा तपासणी टाळल्यास धोका वाढतो.
• कॉम्प्लिकेटेड फिस्टुला: काही फिस्टुला खूप गुंतागुंतीचे असतात. अशावेळी परत होण्याची शक्यता थोडी जास्त राहते.

शस्त्रक्रियेनंतर योग्य काळजी घेतल्यास फिस्टुला टाळता येतो. काही महत्त्वाचे उपाय:

• आहार नियंत्रण: फायबरयुक्त आहार, फळे, भाज्या व सूप यांचा समावेश करा.
• पुरेसे पाणी प्या: दिवसाला किमान 2–3 लिटर पाणी.
• स्वच्छता पाळा: गुदद्वार स्वच्छ ठेवा, ओलसरपणा टाळा.
• नियमित तपासणी: डॉक्टरांनी सांगितलेल्या तारखांना हॉस्पिटलला भेट द्या.
• व्यायाम व चालणे: रक्ताभिसरण सुधारते, पोट साफ राहते.
• औषधोपचार वेळेवर घ्या: वेदना, सूज किंवा स्त्राव दिसल्यास लगेच डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

डॉ. ललित बन्सवाल, पुण्यातील फिस्टुला सर्जन आणि फिस्टुला तज्ञ डॉक्टर, यांचा अनुभव सांगतो की योग्य काळजी घेतल्यास रुग्ण दीर्घकाळ पूर्णपणे निरोगी राहू शकतात. त्यांच्या मते –

• शस्त्रक्रियेनंतर पहिल्या 3–4 आठवड्यात विशेष काळजी घेणे महत्त्वाचे.
• रुग्णाने बद्धकोष्ठता टाळली तर पुन्हा होण्याची शक्यता खूप कमी राहते.
• जीवनशैलीतील छोटे बदल दीर्घकाळासाठी मोठा फायदा देतात.

• गरम पाण्याची सिट्झ बाथ (बसून आंघोळ) दररोज 10–15 मिनिटे घ्या.
• मसालेदार, तिखट, तेलकट पदार्थ टाळा.
• दारू, धूम्रपान टाळणे अत्यंत आवश्यक.
• पचन सुधारण्यासाठी हळुवार व्यायाम करा.

फिस्टुला हा जरी त्रासदायक आजार असला तरी शस्त्रक्रिया आणि योग्य काळजीमुळे तो पूर्णपणे बरा होऊ शकतो. परंतु निष्काळजीपणा किंवा चुकीची जीवनशैली यामुळे पुन्हा होण्याची शक्यता असते. फिस्टुला उपचार पुणे किंवा बेस्ट फिस्टुला सर्जन पुणे शोधत असाल तर अनुभवी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. डॉ. ललित बन्सवाल यांचे मार्गदर्शन व उपचार रुग्णांना सुरक्षित आणि दीर्घकालीन परिणाम देतात.